Hoi allemaal! Ons leven loopt niet altijd van een leien dakje. Elk persoon maakt tegenslagen mee, maakt moeilijkheden mee en stomme kleinigheidjes. In elk leven zitten ze verwerkt. Dan is het wel goed om lief te zijn voor jezelf en zelfcompassie te voelen. Maar je kan daar ook te ver in gaan. Zelf vond ik het altijd verwarrend om het verschil te vinden tussen zelfcompassie en zelfmedelijden. Nu ik het antwoord heb, deel ik het graag met jullie. Want we zijn zo gemakkelijk bang om te zwelgen in zelfmedelijden. Terwijl het prima is om lief te zijn voor jezelf. Meer nog, dat heb je net nodig in periodes vol tegenslagen.
Wat is zelfmedelijden?
Ik denk dat we allemaal wel eens een moment van zelfmedelijden hebben meegemaakt. Ook ik, ook jij, ook je beste vriendin en ook die beroemde acteur. We zwelgen er allemaal wel eens in. Op zich niet zo’n ramp. Wel als het blijft. Want dan blijf je in je eigen problemen hangen en betert het gewoon niet. Daarnaast is het niet altijd even fijn voor je omgeving. Ik leg je graag uit wat zelfmedelijden betekent.
Zelfmedelijden hebben is jezelf simpelweg zielig vinden. Hoe hard dat ook klinkt, dat is zo. Er is niks mis met vinden dat je veel meemaakt en dat toegeven. Ik doe dat zelf ook. Maar er is een grens. En die grens bepaalt vaak welke kant het opgaat. Stel je voor, je relatie is stukgelopen. Je vriend heeft je bedrogen en is bij een ander gegaan. Ik ga je niet vertellen dat je daar niet verdrietig om mag zijn en het moet vergeten. Het is logisch dat dat een tijd zal in beslag nemen voor je dat verwerkt hebt. En dat is prima. Dingen kosten nu eenmaal tijd. Maar het moment dat je gedachten krijgt zoals deze: ‘Ik ben de enige die dit overkomt’ en ‘Ik ben de enige met problemen’ en ‘ik ben de grootste sukkelaar van de wereld’. Dan ben je aan het zwelgen in zelfmedelijden. Het is prima om toe te geven dat je het moeilijk hebt met een situatie of met tegenslag. Maar vergeet niet dat jij niet de enige bent met problemen. Bij zelfmedelijden zit je werkelijk in je slachtofferrol. Ik kan ook een voorbeeld van mezelf geven. Toen ik in het eerste middelbaar zat, kreeg ik wel eens een opmerking hier en daar. Meer dan eens. In het begin trok ik me dat ook niet aan, maar na een tijd wel. Een keer heeft iemand een opmerking gemaakt over mijn kleding en ik was er ondersteboven van. Ook omdat het al de zoveelste was. En het was waarschijnlijk de druppel die de emmer liet overlopen. En ik weet nog dat ik in de zetel lag televisie te kijken met gedachten zoals ik hierboven heb geschreven. Ik maakte er een persoonlijk drama van en ik vond dat de wereld mij moest redden. Terwijl het nu bekeken geen zo’n groot probleem was. Achteraf kijk je er natuurlijk met een ander perspectief naar. Ik deed ook niks om het op te lossen. Ik zat werkelijk in die negatieve gedachtengang van mezelf zielig vinden. Het gevolg is dat je je nog ellendiger gaat voelen. En dat kun je net niet gebruiken tijdens tegenslagen. Het was oke om verdrietig te zijn over een opmerking die me geraakt heeft. Maar ik liet me verdrinken in de slachtofferrol. En wanneer een vriendin zei dat ze ook wel eens zo’n opmerking kreeg van onze klas, wuifde ik dat weg met het feit dat mijn opmerking veel erger was en dat ik de enige was die zo hard gekwetst was. En dat allemaal om een stomme opmerking over dat mijn broek lelijk was. Maargoed, we kennen allemaal de pubertijd. Ik zat er middenin. Zelfmedelijden is zoals in de films, wanneer iemand huilend voor de televisie zit met een grote bak chocoladeijs en huilt dat ze de enige is met problemen. Nee, dat ben je niet. Iedereen heeft problemen.
Maar wat is zelfcompassie dan?
Bij zelfcompassie ben je ook bezig met je problemen, maar op een goeie manier. Zelfcompassie zal je ook veel verder helpen. In plaats van medelijden met jezelf, voel je medeleven. Een paar letters verschil, maar het maakt ook echt verschil. Wanneer iemand iets ergs meemaakt leef je mee. Vooral als het een dierbare is. En dan probeer je te helpen om het beter te maken voor die persoon. En dan voelt die persoon zich vaak ook beter. Je kan dat ook met jezelf.
Zelfcompassie is goed voor jezelf zorgen als het moeilijk gaat. Wanneer je dan een gezonde maaltijd klaarmaakt om jezelf een boost te geven, dan doe je aan zelfzorg. Maar ook aan zelfcompassie. Dat is iets wat ik vaak doe. Vooral na een lastige dag. Dan vertel ik mezelf dat het oke is, en dan ga ik een boek lezen om mezelf te steunen. Maar ook ga ik op zoek naar andere dingen om mezelf beter te doen voelen. Dan ben je ook bezig met je problemen, maar niet in slachtofferrol. En de manier van zelfcompassie zal ook je gemoed verbeteren in plaats van verslechteren. Bij zelfcompassie zal je ook liever tegen jezelf spreken. Dan besef je dat fouten maken menselijk is, terwijl bij zelfmedelijden je jezelf uitscheld. Daar word je niet beter van. Oordelen en bekritiserende gedachten blijven weg. Enkel de vriendelijke gedachten zijn aanwezig. Ik behandel mezelf de laatste maand zo, en dat werkt wel. Zoals ik al zei, het is niet erg om toe te geven dat je veel meemaakt en het zwaar is. Dat is net sterk. Maar je hoeft er niet in te zwelgen. Ik ben lief voor mezelf en als niet alles loopt zoals ik het zou willen, dan probeer ik dat te accepteren. Maar ik ben ook niet perfect hoor. Het is niet dat ik mezelf elke dag zo lief toespreek. Integendeel, er zijn dagen waar dat toontje nog wel wat liever kan.
In principe kan je het bekijken alsof je tegen een vriendin zou praten. Of ik tegen mijn zusje of broertje. Mij helpt dat altijd heel erg. Als ik zelf een fout heb gemaakt of iets stoms heb gezegd, dan kan ik daar mezelf echt voor kleineren. Maar dat helpt niet. Als mijn zusje echter met datzelfde probleem komt, kan ik het met heel veel liefde goedpraten. Ik vertel haar dat we allemaal mensen zijn en we allemaal stomme dingen zeggen. En dan voelt ze zich beter. De manier waarop ik tegen mijn zusje of broertje praat, is met compassie. Medeleven. Geen medelijden. Als ik mee ga lijden in hun problemen, lost dat niet op. Integendeel, we worden er beide slechter van. Ik praat met heel veel liefde en goede raad tegen mijn kleine broer als hij weer eens de moed kwijt is. En dan voelt hij zich beter en heb ik hem geholpen. Ik doe niks liever. Wanneer ik op diezelfde lieve toon tegen mezelf zou praten, mijn wereld zou er een stuk beter uitzien. Zelfcompassie kan je vergelijken met hoe je advies geeft of praat tegen iemand dierbaar die met een probleem bij je komt aankloppen. Dat kan je ook bij jezelf toepassen. Zaken zullen er veel beter uitzien.
Kende jij het verschil al? En zo ja, in welke van de twee pas jij het meeste toe?
Je hebt het goed uitgelegd. Ik heb wel een periode gehad dat ik achteraf gezien teveel zelfmedelijden gehad. Gelukkig heb ik dat achter me gelaten er is er nu eigenlijk alleen nog sprake van zelfcompassie.
Dankjewel! Ik vond het heel spannend om deze te publiceren. En eens je beseft dat je in zelfmedelijden zwelgt, is de stap naar zelfcompassie vrij snel gemaakt. Je leven ziet er ook een stuk beter uit dan.